Το Τραμ το Τελευταίο

Γράφει η Γεωργία Π. Ξάνθη

Πρωινή αναμονή του  012 , το τρόλεϊ  της γραμμής  Περιστέρι-Σύνταγμα, στην  στάση Αρμονία της Λένορμαν. Η πραγματική ζωή είναι εδώ , στην στάση της αναμονής του τρόλεϊ η του λεωφορείου,  έχοντας  ένα και μοναδικό σκοπό . Να προλάβεις να φτάσεις στον προορισμό.

Σκέψεις , διασκεδάζουν  τη  αναμονή. Δρόμος ανοίγεται μπροστά μου, ένας δρόμος με ράγες. Ο μεγάλος αυτός δρόμος  κάποτε στέναζε  από το βάρος  των  τραμ και των αμαξών. Είναι το 1882 , όταν εμφανίζεται το πρώτο ιππήλατο τραμ στους δρόμους της Αθήνας και το Νο  7  , με  πινακίδα βυσσινί  και μεγάλα γράμματα , ΚΟΛΟΚΥΝΘΟΥ. 

Ξεκινά από την Ομόνοια  να κατεβαίνει την  Πειραιώς για  να διασχίσει την  οδό Κολοκυνθούς (κατόπιν Λενορμάν ) έως το τέρμα της, το προάστιο της εξοχικής τότε, Κολοκυνθούς . Τα οχήματα ήταν χειμερινά 16 θέσεων κλειστά  και θερινά ανοιχτά 20 θέσεων. Η έλξη τους , γινόταν από 3 ίππους. Απόλαυση η διαδρομή μέχρι τα περιβόλια , και το τοπίο αποζημίωνε τους επιβάτες μέχρι το τέρμα της καταπράσινης Κολοκυνθούς .Κατά τα δημοσιεύματα δε της εποχής , φαίνεται , πως όταν απεργούσαν οι αμαξηλάτες , οι δρόμοι έχαναν την ομορφιά που έδινε η θέα της ορμητικότητας του αλόγου, έλειπε η νότα εκείνη που έδινε η κίνηση  των αμαξών και του πλήθους που έτρεχε να αποφύγει τον κίνδυνο της σύγκρουσης. Γιατί ήταν πολλά τα ατυχήματα ,  όταν ο αμαξηλάτης δεν φώναζε δυνατά , έτσι ώστε να ειδοποιούνται οι διαβάτες προς αποφυγή  δυστυχημάτων.

Ώσπου το 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά τραμ, τα οποία και αντικατέστησαν  σταδιακά τα ιππήλατα.

Το  τραμ το 11 , χρώματος μπεζ ,  το δικό μας τραμ , ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ-ΚΟΛΟΚΥΝΘΟΥ ,  με αφετηρία την  Ιπποκράτους  έως το 1959 , έφτανε στους κήπους της  Κολοκυνθούς , διασχίζοντας  την Πανεπιστημίου, την Πεσμαζόγλου ,  την Σοφοκλέους  , την  Αριστείδου, την Ευριπίδου , την Διπύλου, την Πλατείας Ελευθερίας , την οδό Λένορμαν έφτανε  με οδηγό τον  Τραμβαγέρη, στο  προάστιο της Κολοκυνθούς όπου ήταν και το τέλος της διαδρομής. Μεγάλες δόξες για την γραμμή 11, Ιπποκράτους-Κολοκυνθούς. Την πρωτομαγιά , και κάθε Πρωτομαγιά , πλήθος κόσμου, από την Βάθη, τον Άγιο Παύλο , με κιθαρούλες και   μαντολίνα , και καλάθια με τρόφιμα , γιόρταζαν και τραγουδούσαν το πανάρχαιο  « Μάιέ μου χρυσομάλλη.»

Το 1914 , στον τύπο της εποχής , καταγράφονται και τα πρώτα παράπονα. Από το ανδρικό πληθυσμό  ,βέβαια , για το  τρόπο  που  οι γυναίκες κατέβαιναν από τα τραμ. Οι περισσότεροι παρακολουθούσαν τον τρόπο που οι αμαζόνες των Αθηνών  κατέβαιναν ανάποδα από το τραμ με κίνδυνο   να πιαστεί  η φούστα τους. Αλλά δεν βαριέσαι κάποιος  θα βρισκόταν να τις πιάσει στην αγκαλιά του για  να μην κτυπήσουν. Η ευχή των περισσότερων  νεαρών της εποχής. Η τιμή της διαδρομής ήταν μια δεκάρα. Ήταν τέτοια η εντύπωση που προκάλεσαν τα νέα τραμ στους Αθηναίους, ώστε πολλοί ταξίδευαν ως το τέρμα και επέστρεφαν μόνο και μόνο για να απολαύσουν την άνεση και τα πρωτοποριακά τοποθετημένα αναπαυτικά καθίσματα. Το 1939 τα οχήματα ανακαινίστηκαν και βάφτηκαν πράσινα. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, οι γνωστές εικόνες των υπερφορτωμένων τραμ με τους  ενθουσιασμένους επίστρατους που έσπευδαν να  φύγουν για το μέτωπο. Αξέχαστες ,ηρωικές εικόνες. Στην κατοχή ,καταργούνται ορισμένες γραμμές ,και το τελικό ξήλωμα , το 1953. Στην οδό Λένορμαν στο ύψος της πλατείας Πέτρουλα, μπορούσε κάποιος να διακρίνει τις γραμμές του τραμ μέχρι πριν μερικά χρόνια.

Η συνοικία μας όμως διέθετε και διαθέτει το γνωστό σε όλη την Αθήνα με το νούμερο  051 Ακαδημίας Πλάτωνος .Το τέρμα της διαδρομής , πριν  το τέρμα στον Κηφισό , ήταν  η χωμάτινη  αλάνα στην σημερινή  Πλατεία του Πλάτωνα. Η αφετηρία του ,ήταν στην οδό Βερανζέρου, κάτω από την πλατεία Λαυρίου, από όπου και μεταφέρθηκε σε νέα αφετηρία προ του κινηματογράφου Σταρ, το 1948. Εξυπηρετούσε  πάντα τους κατοίκους της συνοικίας μας και σήμερα όλη την Αττική  και όσους  κατευθύνονται στον υπεραστικό σταθμό του Κηφισού με προορισμό την υπόλοιπη Ελλάδα .

Ίσως κάτι ,που μπορεί είναι άγνωστο σε πολλούς, είναι μια άλλη λεωφορειακή γραμμή. Κολωνός – Ομόνοια. Αφετηρία η πλατεία Δημαρχείου, στην Ομόνοια  και τέρμα  στο σημείο που είναι σήμερα η Τράπεζα Πειραιώς. Καταργήθηκε το 1968 περίπου αφού η Λένορμαν ένωνε πια  και άλλες περιοχές από τις Δυτικές συνοικίες της Αθήνας.

Πάντα με ρομαντική διάθεση στην αναπόληση της παλιάς Αθήνας σε μια συνοικία ,σε μια γειτονιά αγαπημένη, πολλές φορές πικραμένη,  μα που όμως η ψυχή της όμως δεν πεθαίνει.