Ακαδημία Πλάτωνος/ Ιστορία: Ο Λένορμαν

πηγή: εφημερίδα "Αιών", αρ. φύλ. 1825, 13.11.1859: 1-2
επεξεργασία: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Ψηφιοθήκη Άρθρα Ελληνικών Εφημερίδων (1800-2000)

Ἀνηγγείλαμεν πρὸ μηνὸς τὴν εἰς Ἑλλάδα ἄφιξιν τῶν Λενορμάν, πατρὸς καὶ υἱοῦ· προῃσθάνθημεν τὴν συμπάθειαν, ἣν τὸ φιλελληνικὸν αὐτῶν ὄνομα ἔμελλε ν’ ἀπαντήσῃ πανταχοῦ τῆς ἐλευθέρας Ἑλλάδος· περιεγράψαμεν τὸ προσενεχθὲν εἰς τιμὴν αὐτῶν συμπόσιον ἐν τῇ Ἀκαδημίᾳ τοῦ Πλάτωνος, καὶ ηὐτυχήσαμεν ν’ ἀπομνημονεύσωμεν λόγους τινὰς ἐκ τοῦ γλυκέος ἐκείνου ῥεύματος, ὅπερ ἀπὸ τῶν χειλέων τοῦ Πατρὸς Λενορμὰν ἔῤῥευσε κατ’ ἐκείνην τὴν ἡμέραν τοῦ φιλελληνικοῦ συμποσίου· ἠλπίσαμεν ἐπὶ τέλους, ὅτι ἐμέλλομεν ν’ ἀποχαιρετήσωμεν τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱόν, καὶ εὐχηθῶμεν αὐτοῖς τὴν αἰσίαν ἐπάνοδον εἰς τὴν γενέθλιον γῆν, ἣν τόσῳ ἐτίμησαν παρ’ ἡμῖν καὶ τόσον ἀγαπητὴν κατέστησαν. Δυστυχὴς καὶ θλιβερὰ μοῖρα!
Ἀντὶ τῶν ἀσπασμῶν τοῦ ἀποχωρισμοῦ τῶν ζώντων, ἐπεφυλάσσετο ἡμῖν ἡ σκληρὰ δοκιμασία, ὅπως ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ Πατρὸς Λενορμὰν ἀποθέσωμεν τὸν ἀσπασμὸν τοῦ τελευταίου ἐπὶ τῆς γῆς ἀποχωρισμοῦ· ἀντὶ τῆς ἀναγγελίας τῆς εἰς τὴν γενέθλιον χώραν ἐπανόδου, ἐπέκειτο ἡμῖν ἡ σκληρὰ δοκιμασία, ὅπως ἀναγγείλωμεν τὴν αἰωνίαν ἀποδημίαν αὐτοῦ εἰς τὴν προητοιμασμένην τοῖς δικαίοις καὶ φιλανθρώποις ἀμετάθετον καὶ αἰωνίως ἀκμάζουσαν πατρίδα, τὴν ἐν τοῖς Οὐρανοῖς· ἀντὶ τῆς ἐπαναλήψεως τῆς ἐκφράσεως τῶν αὐτῶν συμπαθειῶν καὶ τῆς εὐχῆς, ὅπως αἱ ὑπὲρ Ἑλλάδος προσπάθειαι καὶ τὰ εὐγενῆ αἰσθήματα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ ἀντηχήσωσιν εὐμενῶς ἐν τῇ Πατρίδι αὑτῶν τῇ πεφωτισμένῃ, ἐπέπρωτο ἡμῖν νὰ σημειώσωμεν τὴν ἔκφρασιν συμπαθειῶν ἐν περιστάσει θλιβερᾷ καὶ ἀπαισίᾳ, καὶ ἀντὶ νέων δεξιώσεων, νέων περιποιήσεων τοῦ πλήθους πρὸς τὸν διακεκριμένον φίλον αὐτοῦ, μνημονεύσωμεν τῆς βαθείας λύπης, τῶν θρήνων αὐτοῦ ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τοῦ καλλίστου τῶν φίλων. Ὁ Κάρολος Λενορμὰν ἐξέπνευσε τῇ ὥρᾳ ἕκτῃ καὶ ἡμισείᾳ μετὰ μεσημβρίαν τῆς προχθὲς Τρίτης (9 Νοεμβρίου) μετὰ ὀξεῖαν νόσον γαστρικοῦ πυρετοῦ, συνωδευμένου ὑπὸ ἐγκεφαλικῶν συμπτωμάτων. Τὸν πυρετὸν τοῦτον ἔλαβε κατὰ τὴν τελευταίαν εἰς τὰ Ἀργολικὰ παράλια περιοδείαν του. Ἡ ἐπιστήμη ὅλων τῶν διακεκριμένων Ἰατρῶν τῆς πρωτευούσης μάτην ἐπάλαισε κατὰ τῆς νόσου, αἱ πρὸς τὸν Θεὸν δεήσεις μιᾶς πόλεως ὁλοκλήρου ὑπὲρ τῆς ἀναῤῥώσεως αὐτοῦ διεσκεδάσθησαν πρὶν ἢ φθάσωσι μέχρι τῶν Οὐρανῶν.
Συμπτώσεις τινὲς εἰσὶν ἀληθῶς παράδοξοι καὶ προφητικαί. Πρὸ ἡμερῶν τινων, ὅτε ἐν συμποσίῳ ἐξεφώνει τὸν λόγον αὑτοῦ ὁ ἀείμνηστος φιλέλλην, οὐδεὶς παρετήρησε τὸ ἔκτακτον καὶ μοναδικόν, οὕτως εἰπεῖν, τῆς συνελεύσεως ἐκείνης. Ἡ τράπεζα ἐστήθη πρὸ τοῦ τάφου ἑνὸς μεγάλου φιλέλληνος. Ὁ Λενορμὰν ὡμίλει ἐνώπιον τοῦ τάφου τοῦ Μυλλέρου. Ὅτε δὲ εἷς νομομαθής, χύνων σπονδὴν εἰς μνήμην αὐτοῦ, ἐξέφερε λόγους εὐγνωμοσύνης εἰς τὴν σκιὰν τοῦ ὑπερόχου Ἑλληνιστοῦ, ὁ Λενορμάν, ἐγειρόμενος, ἀνταπεκρίνετο ἐκ προσώπου τῆς σκιᾶς αὐτοῦ, ηὐχαρίστει τὸν ποιήσαντα τὴν σπονδήν, καὶ ἀνεμιμνήσκετο τῆς πρὸς τὸν Μύλλερον φιλίας. Ὅλοι ἐθαυμάσαμεν τότε τὴν ἔκτακτον καὶ μοναδικὴν εὐγλωττίαν τοῦ ἀνδρός, τὴν εὔροιαν τοῦ λόγου αὐτοῦ, τὴν εὐθυμίαν, ἥτις ἐπὶ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ ἀπέστιλβε. Καὶ ὅμως ἠγνοοῦμεν, ὅτι ἤδη, πρὸ τάφου λαλῶν, αὐτὸς ἐπὶ τὰ χείλη τοῦ ἰδίου τάφου ἵστατο. Ἀλλὰ τοιαύτη ἠθικὴ καλλονή, τοιαύτη ἁγνότης αἰσθήματος, τοιοῦτον ὕψος λόγου, καρπὸς ἐμπνεύσεως ἰσαγγέλλου, πῶς ἐδύνατο νὰ ἐξέλθῃ ἑτέρωθεν, ἢ ἐκ χειλέων ἀνθρώπου, οὗ ἐνώπιον ἠνοίγοντο ἤδη αἱ πύλαι τῆς αἰωνιότητος; Ἡ φωνὴ ἐκείνη τοῦ χαιρετισμοῦ ἔφθασε μέχρι τοῦ Μυλλέρου, αἱ δύω ψυχαὶ συνεννοήθησαν. Ὁ χαιρετισμὸς ἀνταπεδόθη ἐπὶ τοῦ τάφου· ἀλλ’ ἀνταπεδόθη πικρὸς δι’ ἡμᾶς. Αἱ σκιαὶ τῶν ἀθανάτων ἀνδρῶν τῆς Ἀκαδημίας, ὅπου ὁ ἀείμνηστος φίλος τῆς Ἑλλάδος ὡμίλησε, τοῦ Μυλλέρου ἡ φωνή, ὑπῆρξαν παρὰ τῷ Θεῷ ἰσχυρότεραι· ἐτάχθη ἐν μέσῳ αὐτῶν ἐφεξῆς, ἀπῆλθεν ἀφ’ ἡμῶν, καὶ ἡμεῖς ἐστερήθημεν αὐτόν.
Δὲν ἐπιχειροῦμεν νὰ περιγράψωμεν τὴν βαθεῖαν λύπην καὶ τὴν συγκίνησιν, ἣν ὁλόκληρος ἡ πρωτεύουσα ἐμαρτύρησε καθ’ ὅλην τὴν μακρὰν δοκιμασίαν τῆς ἀσθενείας τοῦ περιφανοῦς φίλου τῆς Ἑλληνικῆς ἐλευθερίας. Οὐ μόνον τὸ ἔμφυτον αἴσθημα τῆς φιλοξενίας, ἀλλὰ καὶ αἱ ἰδιαίτεραι περιστάσεις, αἵτινες ἤγαγον τὸν θανόντα εἰς τὸν τάφον, καὶ τὰ εὐγενῆ αἰσθήματα, ὅσα καθ’ ὅλον τὸν βίον αὐτοῦ ἐμαρτύρησεν ὑπὲρ ἡμῶν, συνέδεσαν ἤδη ἡμᾶς πρὸς τοῦτον δι’ ἀῤῥήκτων καὶ ἰσχυρῶν δεσμῶν, καὶ ἐπέβαλον ἡμῖν ὅλως χωριστὰ καὶ ἐξαιρετικὰ καθήκοντα, ὡς ἐνεχάραξαν καὶ ἰδιάζοντα ὅλως αἰσθήματα ὑπὲρ αὐτοῦ. Ἀπὸ ἄρχοντος μέχρι ἐσχάτου πολίτου, οἱ πάντες ἐθρήνησαν· ἡ Ἑλλὰς σύμπασα, ἡ Χριστιανικὴ Ἀνατολὴ ὁλόκληρος θέλει ἀντηχήσει τὸν θρῆνον τῶν Ἀθηνῶν, διότι ἡ ἐλευθερία τῆς Ἀνατολῆς ἀπόλλυσιν ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Καρόλου Λενορμὰν ἕνα τῶν μᾶλλον εἰλικρινῶν καὶ μᾶλλον πιστῶν φίλων αὐτῆς. Μικρά τις συνόψις τοῦ βίου αὐτοῦ δύναται νὰ ἐξηγήσῃ κάλλιον τὴν ἔκτασιν τοῦ δεσπόζοντος τοὺς Ἕλληνας αἰσθήματος, καὶ δικαιώσῃ τοὺς δικαίους θρήνους αὐτῶν.
Ὁ Κάρολος Λενορμὰν ἐγεννήθη ἐν Παρισίοις τῇ 2 Ἰουνίου 1802. Ὡς καὶ ὁ Πατὴρ αὐτοῦ, ἐσπούδασε τὴν νομικήν, καὶ προσδιωρίσθη ἤδη εἰς τὸ δικανικὸν στάδιον, ὅτε περιηγούμενος τῷ 1824 τὴν Ἰταλίαν ἔλαβε κλίσιν ἰσχυρὰν πρὸς τὴν ἀρχαιολογίαν. Παραιτηθεὶς τῶν πρώτων σπουδῶν αὐτοῦ εἰς ἃς ἡ φύσις δὲν εἶχε προσδιορίσει τοῦτον, καὶ κλίνων εἰς τὰς νέας ἐμπνεύσεις αὑτοῦ, παρεδόθη ὅλως εἰς τὰς ἀρχαιολογικὰς μελέτας. Ὁ ἰσχυρὸς νοῦς αὐτοῦ καὶ ἡ εὐφυΐα του δὲν ἤργησαν, ὅπως καταστήσωσι τοῦτον διακεκριμένον καὶ ἐν τῷ νέῳ κλάδῳ, ὅνπερ ἐνεκολπώθη. Τῷ 1825 ἔτει διωρίσθη ἔφορος τῶν ὡραίων τεχνῶν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Βασιλέως Καρόλου Ι ́. τοῦ φιλέλληνος ἐκείνου ἡγεμόνος, οὗ ἡ μνήμη τόσῳ εὐγνώμων παρεδόθη ἡμῖν. Τῷ 1828 μετέβη εἰς Αἴγυπτον μετὰ τοῦ Σαμπωλιῶνος, οὗτινος ἦν καὶ μαθητής. Κατ’ εὐθεῖαν ἐξ Αἰγύπτου ἔφθασεν εἰς τὴν Ἑλλάδα, ὅπου διέμεινε κατὰ τὰ ἔτη 1828 καὶ 1829, μετὰ τῆς εἰς Πελοπόννησον ἀποσταλείσης ἐπιτροπῆς. Τῷ 1830, συνεπείᾳ τῆς ἐπαναστάσεως, ἐγένετο ἐπί τινα χρόνον Διευθυντὴς τῶν ὡραίων τεχνῶν ἐν τῷ Ὑπουργείῳ τῶν Ἐσωτερικῶν ἐπὶ τοῦ Ὑπουργείου Γυϊζώτου, ἀκολούθως δὲ ἔφορος τῆς βιβλιοθήκης τοῦ ὁπλοστασίου. Τῷ 1832 διωρίσθη ὑπέφορος τοῦ τμήματος τῶν νομισμάτων τῆς βιβλιοθήκης, μετὰ διετίαν δέ, θανόντος τοῦ Βὰν-Πραίτ, διωρίσθη ἔφορος τῶν ἐντύπων βιβλίων. Μετὰ δύω ἔτη πάλιν διωρίσθη πρῶτος ἔφορος τοῦ Μουσείου τῶν νομισμάτων, τῷ δὲ 1836 ἐπετράπη παρὰ τοῦ Κ. Γυϊζώτου νὰ τὸν ἀντικαταστήσῃ εἰς τὴν ἐν Σορβώνῃ καθηγητικὴν ἔδραν. Μέχρι τοῦ 1845 ἐδίδαξεν ἐν τῇ Σορβώνῃ μαθήματα τῆς ἀρχαίας ἱστορίας, ἅτινα ἀκολούθως ἐξέδωκε, τὰ μὲν ὑπὸ τὴν ἐπιγραφὴν «Εἰσαγωγὴ εἰς τὴν Ἱστορίαν τῆς Δυτικῆς Ἀσίας», τὰ δὲ ὑπὸ τὸν τίτλον «Ἱστορικὰ ζητήματα τοῦ Ε ́ μέχρι Θ ́ αἰῶνος.» Τῷ 1845 ἠναγκάσθη νὰ καταλίπῃ τὴν καθηγητικὴν ἔδραν, συνεπείᾳ ταραχῶν γενομένων ἐν τῇ παραδόσει του. Κατὰ τὴν ἐποχὴν ταύτην ἐγένετο ἀρχισυντάκτης τῆς ἐπιθεωρήσεως τοῦ Ἀ ν τ α π ο κ ρ ι τ ο ῦ (Correspondent). Τῷ 1848, θανόντος τοῦ περιωνύμου Λετρῶνος, διωρίσθη καθηγητὴς τῆς ἀρχαιολογίας ἐν τῷ Κολλεγίῳ τῆς Γαλλίας. Ἀπέθανε δὲ ἔχων τοὺς ἑξῆς τίτλους: ἦν μέλος τοῦ Ἰνστιτούτου, ἔφορος τῶν νομισμάτων καὶ ἀρχαιολίθων τῆς αὐτοκρατορικῆς βιβλιοθήκης, καθηγητὴς τῆς ἀρχαιολογίας, πρόεδρος τῆς ἐπιτροπῆς τῶν ἱστορικῶν μνημείων, ἱππότης τῆς Λεγεῶνος τῆς Τιμῆς, τοῦ Ἑλληνικοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος καὶ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Μεγάλου τῆς Ῥώμης. Νυμφευθεὶς τῷ 1825 τὴν ἀνεψιὰν καὶ οἱονεὶ θυγατέρα τῆς περιωνύμου Ῥεκαμιέ, ἀπέκτησεν ἐκ τῆς συζυγίας ταύτης τρεῖς θυγατέρας καὶ ἕνα υἱόν, τὸν Φραγκῖσκον Λενορμάν, εἰς οὗ τὰς ἀγκάλας ἐξέπνευσεν ἐν Ἀθήναις, καὶ ὃν συνώδευσεν εἰς τὴν κατὰ τὴν Ἑλλάδα περιήγησίν του. Σημειοῦμεν ἐν παρόδῳ, ὅτι τρίτον ἤδη κατέβη εἰς τὴν Πατρίδα ἡμῶν ὁ ἀείμνηστος φιλέλλην, διότι, ἐκτὸς τῆς πρώτης περιηγήσεώς του τοῦ 1828, ἦλθεν ἐνταῦθα καὶ τῷ 1841, ἀποστολὴν ἐντεταλμένος κατὰ τὴν Ἀνατολὴν ὑπὸ τοῦ Ὑπουργείου Γυϊζώτου.
Ἀλλὰ τὸν βίον αὐτοῦ τὸν δημόσιον ἐλάμπρυνε καὶ ἐξύψου τὸ ὑπὲρ Ἑλλήνων καὶ τῆς ἐλευθερίας αὐτῶν αἴσθημα, ὅπερ ἀνέκαθεν ὑπῆρξεν ὁ κλῆρος πάσης εὐγενοῦς καὶ ἐξόχου διανοίας τῶν καθ’ ἡμᾶς χρόνων. Φίλος τῆς ἀληθείας, ἄκρως ἀγαθὸς Χριστιανός, πεπαιδευμένος ἀρχαιολόγος, πῶς ἐδύνατο ν’ ἀρνηθῇ τὰς ζωηρὰς συμπαθείας αὑτοῦ πρὸς τοὺς ἀπογόνους τῶν ἀνδρῶν, οἵτινες ἔθρεψαν καὶ τρέφουσιν ἔτι τὴν ἀνθρωπότητα; Ἐν πάσῃ ὥρᾳ δὲν ἔπαυεν ὑπὲρ Ἑλλήνων γράφων, λαλῶν, καὶ ἐνεργῶν παντοιοτρόπως. Τῷ 1854 δέ, ὅτε ἡ τοιαύτη καθ’ ἡμῶν ἠγέρθη καταιγίς, αἱ ὕβρεις δὲ καὶ αἱ συκοφαντίαι κατέπνιγον ἡμᾶς πάντοθεν, μία τῶν παρηγόρων φωνῶν ἐξῆλθε καὶ τῶν χειλέων αὐτοῦ πλήρης ἐκφράσεως. Ἐν τῷ Ἀνταποκριτῇ κατεχώρισεν ἄρθρον ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων, ὅπερ τόσῳ πικρὸν κατὰ τῆς ἐπικρατούσης τότε πολιτικῆς ἐκρίθη, ὥστε προὐκάλεσε τὴν ἐφαρμογὴν καταδιωκτικῶν μέτρων κατὰ τῆς ἐφημερίδος ταύτης. Ὁ λόγος αὐτοῦ τέλος, ὃν ἀπήγγειλεν ἐν τῷ συμποσίῳ τῆς 25 Ὀκτωβρίου καὶ ἐν τῷ τόπῳ τῆς Ἀκαδημίας, ἐπεσφράγισεν ὅ,τι μία εὐγενὴς ψυχὴ ἐδύνατο νὰ σκεφθῇ, νὰ εἴπῃ καὶ νὰ ἐφαρμόσῃ. Ὁ λόγος ἐκεῖνος ἦν καὶ ἡ σφραγὶς τῆς εὐγλωττίας αὐτοῦ, ἦν ὁ ἐπικήδειος αὐτοῦ. Τίνα λαμπροτέραν εἰκόνα τοῦ ὅλου βίου, τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐδύνατο καλλίονα νὰ παραστήσῃ, ἢ ταύτην; « Αἱ ἐντυπώσεις, εἶπε τότε, αἵτινες γεννῶνται ἐν ἐμοὶ ἐν τῷ τόπῳ, ἐν ᾧ συμποσιάζομεν, καὶ ἐν μέσῳ τῶν φίλων, πρὸς οὓς λαλῶ, συνοψίζουσι κατά τινα τρόπον σύμπαντα τὸν βίον μου. Ἡ νεότης μου διῆλθεν ἐν μέσῳ τῆς γενεᾶς ἐκείνης, τῆς τόσῳ πλουσίας εἰς μεγάλους φιλέλληνας· ἐν Αἰγύπτῳ, ἧς τόσῳ ἐξεθείαζον τότε τὸν γεννώμενον πολιτισμόν, ἐγενόμην μάρτυς τῆς τυραννίας, οὐχὶ πλέον Μουσουλμάνων πρὸς Χριστιανούς, ἀλλὰ Μουσουλμάνων πρὸς Μουσουλμάνους. Ὅτε μετέβην εἰς Πελοπόννησον, τὸ στάδιον τοῦτο τῶν ὠμοτήτων τοῦ Ἰβραχήμ, τὸ θέαμα τῆς ἡμικατεστραμμένης χώρας ταύτης, τὸ θέαμα τοῦ λαοῦ αὐτῆς, καταντήσαντος σχεδὸν εἰς ἀτονίαν, καὶ ὅμως ἐν περιστάσεσιν, οὕτω κρισίμοις, ἀναπτύσσοντος τὰς ἀρετὰς τῆς πρὸς τὸν Θεὸν ἐλπίδος καὶ ἀφοσιώσεως, ἀρετὰς ἰδίας αὐτῷ, ἡ ἀνάστασις τέλος τῆς Ἑλλάδος, ἥτις μοὶ ἐφανίσθη κατὰ τὰς ἁγίας ἡμέρας τοῦ Πάσχα, ὅτε ὁ λαὸς ἐν θριάμβῳ ἐξεφώνει τὸν ἐπινίκειον καὶ παρήγορον λόγον Χριστὸς ἀνέστη, πάντα ταῦτα μοὶ ἐπέβαλον τὴν ὑποχρέωσιν, ὅπως ἀφιερώσω πάσας τὰς δυνάμεις μου καὶ διαφωτίσω τὰ πνεύματα ἐπὶ τῶν παθημάτων καὶ ἐπὶ τῶν δικαιωμάτων τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ, εἰ μὴ ἐδυνάμην ἀμέσως νὰ συντελέσω εἰς τὴν ἀπελευθέρωσιν αὐτοῦ.»
Ἐτήρησε τὸν λόγον αὑτοῦ ὁ εὔγλωττος ῥήτωρ. Ἀλλὰ τὸν ἐτήρησε καὶ τόσῳ ἐπιμόνως, ὥστε τὸν λύχνον τῆς ζωῆς αὑτοῦ ἔσβυσεν (sic) ἐν τῇ Ἑλλάδι, σφραγίζων διὰ τῆς τελευταίας πνοῆς αὑτοῦ τὴν πρὸς αὐτὴν ἀγάπην.
Πλὴν ἡ τελευταία λάμψις τῆς διανοίας αὐτοῦ δὲν ὑπῆρξε στεῖρα διδάγματος. Συμπληρῶν τὸ προανάκρουσμα τοῦ ἀποχαιρετισμοῦ αὑτοῦ, ἀπὸ τῆς Ἀκαδημίας ἀπήγγειλλε τὴν διαθήκην του, καὶ ἐν τῷ συμποσίῳ ἐκείνῳ ἔδωκε πρὸς τὴν ἀγαπητὴν αὐτῷ γῆν τὰς τελευταίας συμβουλάς.
«Ζητῶ, εἶπεν, ἀπὸ τῆς εὐμενείας τῶν ἀκροατῶν μου τὴν ἄδειαν, ὅπως ἐξηγήσω τὰς ἰδέας μου καὶ τὰς εὐχάς μου ἐν εἰλικρινείᾳ ἀδόλῳ καὶ ἀνυπόπτῳ, τὴν εὐχήν μου ὅπως πάντες οἱ Ἕλληνες, ἐπ’ ὀνόματι τῶν παθημάτων τοῦ παρελθόντος, τῶν δυσχερειῶν τοῦ παρόντος, τῆς Εὐρώπης, προσδοκώσης καὶ ἐπιτηρούσης παρ’ αὐτοῖς, ἐνίοτε δυσπίστως, τὴν δοκιμασίαν τῆς ἐλευθερίας, ἀγωνισθῶσιν ἵνα ἀποβάλωσιν ἀπ’ αὐτῶν τὰς ἀνωφελεῖς ἀσυμφωνίας, τὰς προσωπικὰς ἀντιθέσεις καὶ θεωρῇ ἕκαστος ἑαυτὸν κατὰ τὰς δυνάμεις του ὑπεύθυνον τῇ Πατρίδι, ὅπως ἀφιερώσῃ ἀποκλειστικῶς εἰς αὐτὴν καὶ τὸν νοῦν του καὶ τὴν ἐνέργειάν του. Καὶ εἰς τὴν ἀκμὴν ταύτην τοῦ λόγου ἐλθὼν πιστεύω, ὅτι ὀφείλω νὰ παραστήσω τὴν διπλῆν εἰκόνα, ὑφ’ ἣν ἐνώπιόν μου παρίσταται ἡ Ἑλλάς. Ὁ Ἑλληνικὸς Λαὸς εἶναι εἷς γέρων σεβάσμιος, γλυκὺς καὶ μεγαλοπρεπὴς τὴν ὄψιν, ἐπὶ τῶν γονάτων τοῦ ὁποίου ἀνετράφημεν οἱ πεπολιτισμένοι Λαοί, ὅστις ἐξήγησεν ἡμῖν τὰ μυστήρια πάντα τῶν τεχνῶν, τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς ἐπιστήμης. Ἀλλ’ ἡ Ἑλλὰς εἶναι συνάμα καὶ ἓν νήπιον ἐν τῇ κοίτῃ, ἀρκούντως
ῥωμαλέον, καὶ πλῆρες ἐλπίδων, ὅπως, καθὼς ὁ Ἡρακλῆς τῆς Ἑλληνικῆς μυθολογίας, δυνηθῇ νὰ πνίξῃ εἰς τὴν παλάμην αὑτοῦ πολλοὺς ὄφεις, ἀλλὰ τέκνον μόλις σήμερον τολμῶν τοὺς πρώτους βηματισμοὺς αὑτοῦ, ὅπερ εὕρηται ἔτι εἰς τὴν πρώτην ἀνάπτυξιν τῆς ἡλικιώσεώς του. Ἀλλ’ ἡ ἡλικίωσις αὕτη πῶς ἀποτελεσθήσεται, ἐὰν μὴ ὁ Θεὸς αὐτὸς λάβῃ τὸ τέκνον τοῦτο εἰς τὰς χεῖρας αὐτοῦ; Ἐὰν ἦναι (sic) ὅμως πολὺ τολμηρὸν νὰ ἀναβαίνῃ τις μέχρι τοῦ θρόνου τῆς Θείας μεγαλειότητος, ἂς ἀναθέσωμεν τὸ βρέφος τοῦτο εἰς τὴν Μητέρα τοῦ Σωτῆρος Θεοῦ, ὅπως προσφέρῃ τοῦτο αὕτη, εἰς τὴν θείαν Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ἧς τὸ ὄνομα, ἐπικαλούμενον ἀπαύστως ἐν μέσῳ τῶν φρικωδεστέρων δοκιμασιῶν, ἐγένετο τὸ σύμβολον καὶ τὸ ἐνέχυρον τῆς σωτηρίας.»
Καὶ τίς τὸν ἐπιτάφιον αὐτοῦ ἔγραψε τελειότερον; Ἀκούσωμεν τῶν συμβουλῶν αὐτοῦ, ἐνθαῤῥυνθῶμεν ὑπὸ τῆς προφητείας τῶν λόγων αὐτοῦ, μὴ παρεκκλίνωμεν τῆς διαθήκης του!
Πλήν, ἐὰν ἀπέναντι τῆς ἀπωλείας τῆς ἐπιστήμης καὶ ἡμῶν τῶν Ἑλλήνων ἰδίᾳ δύναται νὰ ὑπάρξῃ μία παρηγορία, ἡ Θεία Πρόνοια παρέχει ἡμῖν τοιαύτην ἐπὶ τοῦ παρόντος. Οὐ μόνον τοῦ ὀνόματος, ἀλλὰ καὶ τῶν εὐγενῶν αἰσθημάτων τοῦ μεταστάντος ἔχομεν διάδοχον τὸν υἱὸν αὐτοῦ Φραγκῖσκον. Ἀνατραφεὶς ὑπὸ τοῦ Πατρὸς αὑτοῦ ἐν αἰσθήμασι θρησκευτικοῖς, καὶ ἐν τῇ αἰθούσῃ τῆς οἰκίας αὐτοῦ βλέπων νηπιόθεν συνερχομένους πάντας ἐκείνους τοὺς ἐξόχους μύστας τῶν γραμμάτων, ὅσοι διεκρίθησαν καὶ ἐπὶ τῇ πρὸς τὴν Ἑλλάδα εὐμενείᾳ, ἡλικιώθη συνάμα καὶ εἰς τὴν πρὸς τὴν Ἑλλάδα ἀγάπην. Ἤδη τῆς πεφροντισμένης ἀνατροφῆς αὑτοῦ καὶ τῶν εὐγενῶν αἰσθημάτων του παρέσχεν ἡμῖν πασιφανῆ ἀποδείγματα. Ἐν τῷ υἱῷ μεταφέρομεν ἀπὸ τοῦδε πᾶσαν τὴν πρὸς τὸν Πατέρα συμπάθειαν καὶ ἀγάπην, ὡς αὐτὸς ἔδειξεν ἤδη, ὅτι διὰ τῆς αὐτῆς ἀγάπης, διὰ τῆς αὐτῆς συμπαθείας προσβλέπει εἰς ἡμᾶς. Ὁ Πατὴρ αὐτοῦ, λαλῶν ἐν τῷ συμποσίῳ τῆς Ἀκαδημίας, εἶπεν: «Τί θέλω ἀπαντήσει ὅταν οἱ συμπατριῶταί μου μὲ ἐρωτήσωσι, ἐὰν ἡ Ἑλλάς, ἐλευθερωθεῖσα ἀπετέλεσεν ἀληθεῖς προόδους; Οὐδόλως θέλω δυσκολευθῆ ν’ ἀποκρούσω τὰς συκοφαντίας ἑνὸς συγγραφέως ἐπιπολαίου καὶ διεφθαρμένου, ὅστις δὲν ἐφοβήθη νὰ παραβιάσῃ τὰ καθήκοντα τῆς ξενίας καὶ ὅστις ἀντήμειψε δι’ ἀχαριστίας ἀπεχθοῦς τὸ ἔθνος, ὅπερ ἠνέῳξεν αὐτῷ τὰς ἀγκάλας του. Θέλω ἀπαντήσει: Ναί, ἡ Ἑλλὰς προώδευσε καὶ προοδεύει καθ’ ἑκάστην ἐκτάκτως, σχετικῶς πρὸς τὸν ἐλάχιστον πληθυσμὸν αὐτῆς, πρὸς τὰ στενὰ ὅρια, ἐν οἷς τὴν ἔκλεισαν, καὶ πρὸς τὴν γλισχρότητα τῶν ἐσόδων της.» Ὁ Πατὴρ ἀπέθανε, καὶ τὴν ἀπάντησιν ταύτην θέλει δώσει ἤδη πρὸς τοὺς περιφανεῖς ἐκείνους φιλέλληνας, οἵτινες, εἴτε ἐν τῷ πεδίῳ τῆς μάχης πεσόντες ἐν Ἑλλάδι, εἴτε ἄλλως θανόντες ἤδη, οἰκοῦσι τὰς μονὰς τῶν δικαίων, ὅπου καὶ ὁ Λενορμὰν μετέστη ἤδη. Εἰς συμπατριώτας τοιούτους θέλει παρασταθῆ ἐφεξῆς. Ὁ υἱὸς ζῇ· εἰς τοῦτον ἐπιβάλλεται ἡ ἐντολὴ τοῦ Πατρός, τοῦτον ἀφορᾷ ἐφεξῆς ἡ ῥήτρα τῆς διαθήκης ἐκείνου.
Ἀλλὰ τὸ πατρικὸν πρόσταγμα ἐκτελῶν, ἂς ἀκούσῃ ὁ υἱὸς εὐμενῶς καὶ τὴν πρὸς αὐτὸν παράκλησιν τῶν Ἑλλήνων, ὧν, ὡς πιστεύομεν, γινόμεθα ἐνταῦθα πιστοὶ ἑρμηνευταί. Ὑπῆρξε μάρτυς τῆς λύπης καὶ τῶν θρήνων αὐτῶν, καί, ὡς ἀπὸ τοῦ στόματος αὐτοῦ ἠκούσαμεν ἐπανειλημμένως καὶ διὰ τῶν θερμοτέρων ἐκφράσεων, ἀνεξάλειπτος θέλει διαμείνει αὐτῷ ἡ ἀνάμνησις τῆς διαγωγῆς των, τῆς προθυμίας καὶ τῶν συμπαθειῶν των. Παρακαλοῦμεν αὐτὸν θερμῶς νὰ διαβιβάσῃ πρὸς τὴν σεβασμίαν καὶ ἔξοχον Μητέρα του, πρὸς τὰς ἀδελφάς του, πρὸς τοὺς συγγενεῖς καὶ πρὸς ἀπείρους φίλους, ὅσους περὶ τὸ λείψανον τοῦ Πατρὸς του θέλει καλέσει ἡ πολύτιμος ἀνάμνησις ἐκείνου, πρὸς τὴν Πατρίδα του τέλος, τὰς παρηγορίας ὅλων ἡμῶν καὶ διαβεβαιώσει αὐτούς, ὅτι θερμαὶ ἀναβαίνουσι πάντοτε αἱ πρὸς τὸν Ὕψιστον πρὸς ἀνάπαυσιν τῆς μακαρίας ψυχῆς αὐτοῦ ἱκεσίαι τόπου, ὅστις ηὐτύχησε νὰ τάξῃ αὐτὸν ἐν τῇ ἱερᾷ φάλαγγι τῶν φίλων αὑτοῦ, ἀλλ’ ᾧ ἐπεφυλάσσετο πεπρωμένως καὶ ἡ θλιβερὰ μοῖρα, ὅπως θέσῃ εἰς τὰ γόνατα τοῦ Ὑψίστου τὴν ἀγαθὴν καὶ ἐρασμίαν ψυχήν του. Ἡ
καρδία τοῦ Καρόλου Λενορμὰν ἀφωσιώθη εἰς τὴν Ἑλλάδα. Ἡ Ἑλλὰς θέλει κρατήσει ταύτην, ἐναποθέτουσα εἰς τοὺς κόλπους αὑτῆς, οἵτινες τόσων ἄλλων μεγάλων ἐργατῶν τῆς ἀνθρωπότητος περικλείουσι τὴν κόνιν. Παρὰ τὸν τάφον τοῦ Πλάτωνος, τοῦ προφήτου τούτου τῆς Χριστιανικῆς Σωτηρίας, κατατεθήσεται αὕτη, καὶ ἡ μνήμη τῶν παλμῶν αὐτῆς θέλει παρηγορῆ καὶ ἐνισχύει ἡμᾶς. Οἱ παλμοὶ οὗτοι, οἱ μηδέποτε παύοντες, ἂς παρηγορήσωσι καὶ ἂς ἐνισχύσωσι τὴν Μητέρα, τὰ τέκνα καὶ τοὺς φίλους, καθὼς αἱ στίλβουσαι ἀκτῖνες τῆς διανοίας αὐτοῦ ἐφώτισαν διὰ παντὸς τὴν μνήμην του καὶ κατέστησαν ἱερὸν τὸ ὄνομα αὐτοῦ τοῖς ἐπεγενησομένοις.
Ἀναπαύου, μακαρία ψυχή, καὶ δέου ὑπὲρ ἡμῶν, ὡς ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ εἰργάσθης ὑπὲρ τοῦ ἀληθοῦς πολιτισμοῦ καὶ τῆς ἀνθρωπότητος!

Ακαδημία Πλάτωνος/ Ιστορία

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Ο Λένορμαν

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου