Ακαδημία Πλάτωνος/ Ιστορία: Η στέψις των μνημείων του Μύλλερ και του Λένορμαν

πηγή : εφημερίδα, "Το Άστυ", αρ. φύλ. 1927, 01.04.1896: 3-4

Ἡ εἰς τὴν Ἀκαδημίαν τοῦ Πλάτωνος καὶ Κολωνοῦ προχθεσινὴ συγκινητικὴ τελετή, ἡ διοργανωθεῖσα πρὸς στέψιν τῶν ἐκεῖ μνημείων τῶν φιλελλήνων Καρ. Μυλλέρου καὶ Καρ. Λενορμάν, προσείλκυσε μέγα πλῆθος ἀνθρώπων τῶν γραμμάτων καὶ λαοῦ ἀντιπροσωπευομένου ὑπὸ τῶν προεδρείων τῶν ἐνταῦθα πατριωτικῶν Συνδέσμων καὶ Συντεχνιῶν. Τὰ μνημεῖα καλυφθέντα διὰ σημαιῶν περιεστοίχησεν ἡ ἀκαδημαϊκὴ νεολαία, αἱ σημαῖαι τῶν σωματείων, οἱ διευθυνταὶ τῶν ξένων Σχολῶν, ὁ Πρύτανις τοῦ Πανεπιστημίου, ὁ γεν. Πρόξενος τῆς Γερμανίας κ. Λίδδερς, ὁ δήμαρχος Ἀθηναίων, οἱ καθηγηταὶ κ. κ. Λάμπρος, Σακελλαρόπουλος, Ἀργυρόπουλος, ὁ ἔφορος τῶν ἀρχαιοτήτων καὶ πολυάριθμοι ἑταῖροι τῶν σχολῶν, ξένοι καὶ κυρίαι.
Μετὰ σύντομον προσλαλιὰν τοῦ προέδρου τοῦ συλλόγου τῶν Φιλοτέχνων κ. Ἀμπελᾶ, ἔλαβε τὸν λόγον ὁ καθηγητὴς τοῦ Πανεπιστημίου κ. Σπ. Λάμπρος, ὅστις διὰ καλλιτεχνικωτάτου λόγου συνεκράτησε ἐπὶ πολὺ ἐν συγκινήσει τοὺς ἀπειροπληθεῖς παρισταμένους.
Μετὰ τοῦτο ὁ μὲν πρόεδρος κατέθηκεν ἐπὶ τῶν μνημείων τοὺς ἐκ δάφνης μεγάλους στεφάνους, παρήλαυνον δ’ αἱ σημαῖαι τῶν σωματείων παιανιζούσης τῆς μουσικῆς τοῦ Ὀρφανοτροφείου τὸν Ἐθνικὸν ὕμνον. Ἡ σεμνὴ τελετὴ ἔληξε περὶ τὴν δύσιν τοῦ ἡλίου, καταλιποῦσα εἰς προφανῆ συγκίνησιν τοὺς πολυαρίθμους ἀκροατὰς τοῦ λαμπροῦ λόγου καὶ θεατὰς τῆς συγκινητικῆς ἐκείνης στέψεως τῶν μνημείων.
Ὁ λόγος τοῦ κ. Λάμπρου ἔχει ὡς ἑξῆς:
Ἐν ταύταις ταῖς ἡμέραις, καθ’ ἃς ἀναγεννᾶται ὑπὸ τῆς θερμουργοῦ τῆς ἀρχαιότητος πνοῆς ὁ νέος ἑλληνικὸς βίος, συνεστεφανωμένα πλανῶνται ἀνὰ τὰ χείλη παντὸς τοῦ πεπολιτισμένου κόσμου τὰ ὀνόματα τῆς Ὀλυμπίας καὶ τῶν Ἀθηνῶν. Τῆς Ὀλυμπίας, ἥτις ἐδάνεισε τὸ μέγα της ὄνομα τὸ τραφὲν ὑπὸ τῆς ἀγωνιστικῆς δόξης εἰς τοὺς νέους ἀγῶνας τῶν Ἀθηνῶν, οἵτινες ἐδώρησαν τὸ ἀπαράμιλλον αὐτῶν Παναθηναϊκὸν Στάδιον εἰς τὴν ἀναγέννησιν τῆς ἀθλητικῆς καὶ τῆς γυμναστικῆς.
Παριστάμεθα ὑπὸ τοὺς πρόποδας τῆς Ἀκροπόλεως εἰς τὴν ἐν μέσῳ ἡμῶν κατάβασιν τῶν φασμάτων τοῦ παρελθόντος, εἰς τὴν ἀναβίωσιν τοῦ ἀρχαίου κόσμου, εἰς τὴν συνανάμιξιν ἀναμνήσεων κλασικῶν μετὰ τῆς πολυκινήτου δράσεως τοῦ τελευτῶντος δεκάτου ἐνάτου αἰῶνος. Μεγάλαι σκιαὶ τοῦ ἐγκρίτου τῆς ἀρχαιότητος κόσμου, σκιαὶ μυστηριωδῶς ἀκτινοβόλοι, δίδουσι τὴν χεῖρα πρὸς τοὺς ἀγνώστους ἀκόμη ἥρωας τοῦ μετ’ οὐ πολὺ ἐναρχομένου εἰκοστοῦ αἰῶνος, οὗ πρόδρομοι εἶνε ὁ Darwin καὶ ὁ Pasteur, ὁ Eddison καὶ ὁ Roentgen. Ὁ δυόμενος ἡμῶν αἰών, οἱονεὶ φοβούμενος τὴν ἐπικράτησιν τῆς ὕλης, τὴν προμηνυομένην ὑπὸ τοῦ ὁσημέραι προαγομένου πρακτικοῦ πνεύματος, ἔσπευσε τρόπον τινὰ ἀνυπόμονος νὰ σώσῃ τὸ πνεῦμα, ἐπανερχόμενος εἰς τῆς ἀρχαίας αἴγλης τὰς ἀθανάτους ἡμέρας, ὅτε τὴν ἁρμονίαν τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς ἐστεφάνωνεν ἔξαλλος ὁ ἑλληνισμὸς ἐν Ὀλυμπίᾳ.
Δυνάμεθα νὰ ψάλωμεν τὸ τοῦ Schiller. Das Alte stürtzt, es ändert sich die Zeit, und neues Leben blüht aus den Ruinen. Τ’ ἀρχαῖον ἀνατρέπεται, ἀλλάζουσιν οἱ χρόνοι, Καὶ νέος βίος ἐξανθεῖ ἀπὸ τῶν ἐρειπίων.
Ἀλλ’ ἡ ἀναγέννησις αὕτη τοῦ νέου κόσμου διὰ τοῦ ἀρχαίου δὲν εἶνε ἔργον μιᾶς ἡμέρας, οὐδ’ ἑνὸς ἀνδρός.
Ἐχρειάσθησαν αἰῶνες καὶ φάλαγγες ὅλαι ἀνδρῶν ἐμπνεομένων ὑπὸ τῆς ἀρχαιότητος. Εἰς τὴν τελεσιουργὸν αὐτὴν μνηστείαν παρόντος καὶ μέλλοντος μετὰ τοῦ παρελθόντος συνειργάσθησαν πάντες· οἱ ἀπὸ τῆς Ἀναγεννήσεως μέχρι τῆς σήμερον μύσται τῆς ἀρχαιολογικῆς σοφίας καὶ ἱεροφάνται τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος. Ἐργάται τοῦ μυχίου τούτου συνδέσμου εἶνε ὅλοι οἱ ἐνθουσιώδεις λάτρεις τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης καὶ τέχνης, ὧν τὰ μνημεῖα καὶ μετὰ πάροδον αἰώνων πολλῶν διατηροῦσι τὸ κάλλος αὐτῶν ἐκεῖνο, ὅπερ ἦτο ἀρχαῖον εὐθὺς σὺν τῇ γενέσει, κατὰ δὲ τὴν ἀκμὴν ἀκόμη μέχρι τοῦ νῦν πρόσφατον καὶ νεουργόν, οἷον ἦτο καὶ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ Πλουτάρχου. Ἀκόμη ἐπ’ αὐτῶν ἐπανθεῖ τις καινότης, ἀεὶ ἄθικτον ὑπὸ τοῦ χρόνου διατηροῦσα τὴν ὄψιν, ὥσπερ ἀειθαλὲς πνεῦμα καὶ ψυχὴν ἀγήρω καταμεμιγμένην τῶν ἔργων ἐχόντων.
Τοῦ ἐνθουσιασμοῦ τούτου πρὸς τὸ γόνιμον μεγάλων συγκινήσεων καὶ ρωστικῆς δυνάμεως παρελθόν, ἅμα δὲ τῆς εὐγνωμοσύνης πρὸς τοὺς ἐμπνευσμένους ἑρμηνεῖς τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος μέτοχοι ἠθελήσατε νὰ γείνητε (sic) σήμερον καὶ ὑμεῖς. Ἰδοὺ λοιπὸν ἐδῶ ὁ Ἵππιος Κολωνός, τοῦ μεγάλου τῶν Ἀθηνῶν τραγικοῦ ἡ πατρίς, ἣν εὐμόλπως ἔψαλεν αὐτὸς ὁ Σοφοκλῆς.
Εἰς τὰ κάλλιστα ἔπαυλα ἦλθες ξένε τῆς γῆς τῆς ἱπποτρόφου, εἰς τὸν λευκαυγῆ Κολωνόν, ὅπου ᾆσμα λιγύφωνον ὑπὸ ἄλσους χλωροὺς μυχοὺς στένουσιν ἀηδόνες, οἰκοῦσαι μελανὸν κισσόν, καὶ τὸ σύσκιον φύλλωμα, τὸ ἱερὸν μυριόκαρπον, ἄβατον εἰς φῶς ἡλίου, χειμῶνος τὴν πνοήν. Ὁ Θεὸς ἐδῶ Βάκχος εὔθυμος εἰς χορὸν συνάγει τῶν τροφῶν του νυμφῶν τὸ σμῆνος.
Ἐδῶ πίνει καλλίβοτρυς πᾶσαν ὥραν τοῦ οὐρανοῦ τὴν δρόσον ὁ νάρκισσος, ὁ στεφανῶν πάλαι δύο σεμνὰς θεάς, καὶ κρόκος ὁ χρυσοβαφής. Ἄϋπνοι ἐδῶ τρέφουν πηγαὶ τοῦ Κηφισοῦ τὸν ροῦν, πᾶσαν ὥραν δὲ γόνιμον φέρετ’ ἀπαύστως τἀκήρατον νᾶμά του εἰς τὰ εὐρέα στέρνα
τῶν ἀγρῶν. Τῶν Μουσῶν ἐδῶ συγκροτοῦνται χοροί· ἐδῶ ἐλαύνει χρυσοχάλκινος Ἀφροδίτη.
Εἶνε δὲ καὶ φυτὸν οἷον ἐγὼ οὔτ’ ἐν Ἀσίᾳ οὔτ’ ἐν τῇ δωρικῇ νήσῳ αὐτῇ ἤκουσα τοῦ Πέλοπος θάλλον, αὐτοφυὴς καὶ ἀγήρως κλάδος, εἰς τρόμον ὅπλων ἐχθρικῶν ἐν ταύτῃ τῇ χώρᾳ μάλιστα θάλλων, παιδοτρόφος γλαυκόφιλος ἐλαία. Ποτὲ αὐτὴν ἐχθρὸς νεαρὸς ἢ γέρων Δὲν θὰ βλάψῃ κινῶν βέβηλον χεῖρα. Βλέπει τ’ ὄμμα τὸ ἀγρυπνοῦν τοῦ Μορίου Διὸς αὐτὸν καὶ Παλλὰς ἡ γλαυκῶπις.
Ἰδοὺ ἐδῶ που πλησίον ἡ Ἀκαδημία, τοῦ Ἀκαδήμου ὁ ἐπώνυμος χῶρος, ἡ ἱερὰ γῆ. Τὴν ἐτείχισαν οἱ Πεισιστρατίδαι· τὴν κατέστησε περιφανῆ ἡ ἱερὰ μορία, ἐξ ἧς ἐλαμβάνετο τὸ ἔλαιον τὸ πληροῦν τοὺς παναθηναϊκοὺς ἀμφορεῖς τοὺς διδομένους ὡς ἆθλον εἰς τοὺς νικητὰς τῶν Παναθηναίων· τὴν ἐστόλισε τὸ δενδρόφυτον γυμνάσιον, ἐν ᾧ ἠσκοῦντο οἱ ἔφηβοι τῶν Ἀθηνῶν· τὴν ἐσεβάσθησαν, αὐτὴν καὶ μόνην, οἱ Λακεδαιμόνιοι, εἰσβάλλοντες εἰς τὰς Ἀθήνας. Ἀλλὰ τὴν ἠγλάϊσε μάλιστα τοῦ μεγάλου τῶν Ἀθηνῶν φιλοσόφου ὁ οἶκος, ἡ περιφανὴς σχολὴ τοῦ Πλάτωνος ἐκείνου, ὃν οἱ ἀρχαῖοι ἐφαντάζοντο γεννηθέντα τὴν αὐτὴν ἡμέραν τῶν γενεθλίων τοῦ Δηλίου Ἀπόλλωνος, τοῦ Πλάτωνος ἐκείνου οὗ τὰ χείλη κατατεθέντος βρέφους ὑπὸ τῆς μητρὸς ἐν μέσῳ τῶν μυρσινῶν τοῦ Ὑμηττοῦ περιεκάθησαν μέλισσαι, μαντευόμεναι τὴν μέλλουσαν τοῦ παιδὸς εὐγλωττίαν· τοῦ Πλάτωνος, περὶ οὗ εἶδεν ὁ ἔνδοξος διδάσκαλος Σωκράτης τὴν προτεραίαν τῆς πρώτης πρὸς αὐτὸν προσελκύσεως νύκτα ὄνειρον, ὅτι εἰσπετᾷ εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ κύκνος, ὅστις ἔπειτα, αὐξηθεὶς τὰς πτέρυγας, ἀπέπτη ἐν μέσῳ ᾀσμάτων πρὸς τὸν οὐρανόν.
Τὴν ἱερὰν αὐτὴν γωνίαν τῆς Ἀττικῆς χθονός, τὴν περιλάλητον πατρίδα τοῦ εὐμόλπου Σοφοκλέους πλησίον τῆς οἰκίας τοῦ μελισταγοῦς μύστου τῶν ὑψίστων ἰδεῶν Πλάτωνος ἐξέλεξεν ἡ ἑλληνικὴ πατρίς, ὅπως στήσῃ εὐγνωμονοῦσα τοὺς τάφους δύο τῶν ἀνδρῶν ἐκείνων, οἵτινες ἀφιέρωσαν τὸν βίον αὐτῶν ὅλον εἰς τὴν ἐξερεύνησιν τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος.
Ξανθὸν τέκνον τῆς σοφῆς Γερμανίας, Κάρολε Ὀδοφρεῖδε Μύλλερε, τίς δὲν προέβλεπεν ἀπὸ τῆς ἡμέρας καθ’ ἣν εἰκοσαέτης μόλις τῷ 1817 ἐδημοσίευες τὴν διδακτορικήν σου διατριβὴν περὶ τῆς αἰγινητικῆς τέχνης, ὅτι εἶχες σύμφυτον τὴν αἴσθησιν τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου, ὅτι ἡ ψυχή σου ἔμελλε νὰ τραφῇ μὲ τὰ γενναῖα τῆς ἀρχαιότητος ἰδεώδη καὶ τὸ πνεῦμά σου νὰ ἐμβατεύσῃ εἰς τὴν κατανόησιν τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ; Αἱ καλλοναὶ τοῦ ἀρχαίου λόγου, τὰ μυστήρια τῆς ἀρχαίας τέχνης, τἀπόκρυφα τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας ἀπεκαλύφθησαν φαεινὰ εἰς τὴν ψυχήν
σου τὴν ἐμπνευσμένην καὶ ἐνθουσιώδη. Δίκην ἀρχαίου Ἕλληνος, περιβεβλημένου χλαμύδα, ἀνεστρέφεσο μετὰ τῶν Δωριέων, εἰσήρχεσο εἰς τὸν βοιωτικὸν Ὀρχομενὸν καὶ κατώπτευες τοὺς παναρχαίους Μινύας, διεσαφήνιζες τὴν καταγωγὴν καὶ τὴν ἀρχαιοτέραν τοῦ μακεδονικοῦ λαοῦ. Μὲ λεπτὸν βλέμμα παρατηρητοῦ ἐξηρεύνας τὴν ἀρχαιολογίαν τῆς τέχνης καὶ ἡρμήνευες τὰ μνημεῖα τῶν Ἑλλήνων καὶ ἡ ἀρχαϊκή σου βακχεία ἐξῄρετο εἰς ὕψος ποιητικόν, ὅτε κατέγραφες τὴν ἱστορίαν τῆς ἑλληνικῆς γραμματείας καὶ ἀντιπαρήρχοντο πρὸ τῆς μουσοτραφοῦς σου ψυχῆς αἱ μεγάλαι μορφαὶ τοῦ Ὁμήρου καὶ τοῦ Ἡσιόδου, τοῦ Πινδάρου καὶ τοῦ Σιμωνίδου, τοῦ Αἰσχύλου καὶ τοῦ Σοφοκλέους, τοῦ Εὐριπίδου καὶ τοῦ Ἀριστοφάνους, τοῦ Ἡροδότου καὶ τοῦ Θουκυδίδου, τοῦ Λυσίου καὶ τοῦ Ἰσοκράτους. Εἰς σέ, ἕνα τῶν πρώτων, ἀπεκαλύφθη ἡ ἱστορία τοῦ ἀρχαίου Ἑλληνισμοῦ ἑνιαία παρ’ ὅλην τὴν διάσπασιν τῶν Ἑλλήνων εἰς φυλὰς καὶ πόλεις. Σοῦ ἡ ψυχὴ ἠδυνήθη νἀντιληφθῇ τῆς ἀρχαίας τέχνης ἐν ὅλῳ τῷ ἀρρήτῳ αὐτῆς μεγαλείῳ συνηνωμένης μετὰ τοῦ Ἕλληνος λόγου ἐν ὅλῳ τῷ δυσεφίκτῳ αὐτοῦ κάλλει. Σοῦ καὶ τοῦ πνεύματός σου ὑπῆρξε μαθητὴς ὁ ἀνήρ, ὃν ὑψώνει εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς ἡμῶν ὁμοία ἀγάπη πρὸς τὴν διφυᾶ ταύτην, ἀλλ’ ἑνιαίαν ὅμως ἔκφανσιν τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κόσμου, ὁ Ἐρνέστος Κούρτιος.
Τοιοῦτον τῆς Ἑλλάδος θερμὸν φίλον δὲν ἠδύνατο παρὰ νἀγαπήσῃ ὁ ἀκτινοβόλος Ἀπόλλων τῶν Δελφῶν καὶ τὸν ἐτόξευσε μὲ τὰ πύρινά του θερινὰ βέλη ὡσεὶ θέλων νὰ δεσμεύσῃ ἐπὶ τῆς ἑλληνικῆς γῆς ἐσαεὶ τὸ θνητὸν σκήνωμα ἐκείνου, οὗ τὸ πνεῦμα εἶχεν ἀφοσιωθῆ ὅλον εἰς τὴν ἀρχαίαν Ἑλλάδα.
Οὐδ’ ἠγάπησας ὀλιγώτερον τὴν ἀρχαίαν Ἑλλάδα, μετ’ αὐτῆς δὲ καὶ τὴν νέαν, θερμὲ τῆς Γαλατίας γόνε, σὺ Κάρολε Λενορμάν. Νεαρὸς ἀκόμη τῷ 1828 μετέσχες τῶν ἐν Αἰγύπτῳ ἐργασιῶν τοῦ μεγάλου Αἰγυπτιολόγου Champollion. Ἀλλ’ οἱονεὶ νέος κόσμος ἀνεῴχθη πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν σου, ὅτε τὸ ἑπόμενον ἔτος ἦλθες τὸ πρῶτον εἰς τὴν Ἑλλάδα. Συμμέτοχος τῶν ἐργασιῶν τῆς ἀρχαιολογικῆς ἀποστολῆς, ἥτις ἠκολούθησε τὸν Μαιζῶνα, περιώδευσας τὴν γῆν τῶν ἀρχαίων ἐρειπίων, συνειργάσθης ὑπὲρ τῆς μελέτης καὶ ἀποκαλύψεως τῶν μνημείων τῆς Ἑλληνίδος τέχνης, συμπαρέστης εἰς τὰς πρώτας ἀνασκαφάς, δι’ ὧν ἀπεκαλύπτετο ὁ ναὸς τοῦ Διὸς ἐν Ὀλυμπίᾳ.
Ἀλλὰ περὶ ἕκαστον ἐρείπιον ἔβλεπες σφαδάζοντα τὸν νέον ἑλληνικὸν λαόν, ἀνυπομονοῦντα νἀνακτήσῃ τὴν ἐλευθερίαν του καὶ περὶ πᾶν ἀρχαῖον ἀριστοτέχνημα ἤκουες ᾄσματα θριάμβων τῶν ὑπερμάχων τῆς ἀνεξαρτησίας. Ἡ φιλελληνική σου ψυχὴ ἐπληρώθη διπλῆς ἀγάπης καὶ ἀχώριστος ἀπ’ ἀλλήλων ἔμεινεν ἔκτοτε δι’ ὅλου τοῦ βίου ὁ ἔρως πρὸς τὸν ἀρχαῖον Ἑλληνισμὸν καὶ ἡ στοργὴ πρὸς τὴν νέαν Ἑλλάδα, αἰσθήματα ἅτινα ἐνέπνευσας ἐπίσης θερμὰ εἰς ἀντάξιον σοῦ ἀναδειχθέντα υἱόν. Σὺ αὐτὸς ἀνεκεφαλαίωνες ἐπὶ τοῦ ἱεροῦ τούτου χώρου τὸν βίον σου διὰ τῶν λέξεων ἃς ἐξεφώνεις πρὸς τοὺς μετὰ σοῦ ἐνταῦθα συμποσιάζοντας φίλους σου. «Αἱ ἐντυπώσεις αἵτινες γεννῶνται ἐν ἐμοὶ ἐν τῷ τόπῳ ἐν ᾧ συμποσιάζομεν – ἔλεγες – καὶ ἐν μέσῳ τῶν φίλων πρὸς οὓς λαλῶ συγκεφαλαιοῦσι κατά τινα τρόπον σύμπαντα τὸν βίον μου. Ἡ νεότης μου διῆλθεν ἐν τῷ μέσῳ τῆς γενεᾶς ἐκείνης τῆς τόσον πλουσίας εἰς μεγάλους φιλέλληνας, ἐν Αἰγύπτῳ, ἧς τόσον ἐξεθείαζον τότε τὸν γεννώμενον πολιτισμόν. Ἐγενόμην μάρτυς τῆς τυραννίας οὐχὶ πλέον Μουσουλμάνων πρὸς Χριστιανούς, ἀλλὰ Μουσουλμάνων πρὸς Μουσουλμάνους.
Τότε μετέβην εἰς Πελοπόννησον, τὸ πεδίον τοῦτο τῶν ὠμοτήτων τοῦ Ἰβραήμ, τὸ θέατρον τῆς ἡμικατεστραμμένης ταύτης χώρας, τὸ θέατρον τοῦ λαοῦ αὐτῆς καταπεπτωκότος σχεδὸν εἰς ἀτονίαν καὶ ὅμως ἐν περιστάσεσιν οὕτω κρισίμοις ἀναδεικνύοντος τὰς ἀρετὰς τῆς πρὸς τὸν Θεὸν ἐλπίδος καὶ ἀφοσιώσεως, ἀρετὰς ἰδίας αὐτῷ. Ἡ ἀνάστασις τέλος τῆς Ἑλλάδος, ἥτις μοὶ ἐπεφάνη κατὰ τὰς ἁγίας ἡμέρας τοῦ Πάσχα, ὅτε ὁ λαὸς ἐν θριάμβῳ ἐξεφώνει τὰς ἐπινικίους καὶ παρηγόρους λέξεις Χριστὸς ἀνέστη ταῦτα πάντα μοὶ ἐπέβαλον τὴν ὑποχρέωσιν, ὅπως ἀφιερώσω πάσας τὰς δυνάμεις μου καὶ διαφωτίσω τὰ πνεύματα περὶ τῶν παθημάτων καὶ τῶν
δικαιωμάτων τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, εἰ μὴ ἠδυνάμην ἀμέσως νὰ συντελέσω εἰς τὴν ἀπελευθέρωσιν αὐτοῦ».
Τοιοῦτον ὑπῆρξεν τὸ διπλοῦν σύμβολον τοῦ βίου σου, ἡ ἀρχαία Ἑλλὰς παρέχουσα δικαιώματα εἰς τὴν νέαν, ἡ νέα Ἑλλὰς ἐπεξηγοῦσα τὴν ἀρχαίαν. Σὺ αὐτὸς ἡρμήνευες τὴν διττὴν ταύτην ἐντολήν, ἀποχωριζόμενος τῆς Ἀκαδημίας. «Ὀφείλω, ἔλεγες, νὰ παραστήσω τὴν διπλῆν εἰκόνα ὑφ’ ἣν ἐνώπιόν μου παρίσταται ἡ Ἑλλάς. Ὁ ἑλληνικὸς λαὸς εἶνε πρεσβύτης σεβάσμιος, γλυκὺς καὶ μεγαλοπρεπὴς τὴν ὄψιν. Ἐπὶ τῶν γονάτων αὐτοῦ καθεζόμενοι ἀνετράφημεν οἱ πεπολιτισμένοι λαοί. Αὐτὸς ἐξήγησεν ἡμῖν τὰ μυστήρια πάντα τῶν τεχνῶν, τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς ἐπιστήμης. Ἀλλ’ ἡ Ἑλλὰς εἶνε συνάμα καὶ νήπιον ἐν τῇ κοίτῃ, ἀρκούντως ρωμαλέον καὶ πλῆρες ἐλπίδων, ὅπως, ὥς ποτε ὁ Ἡρακλῆς τῆς Ἑλληνικῆς μυθολογίας, δυνηθῇ νὰ πλήξῃ ἐν τῇ παλάμῃ αὐτοῦ πολλοὺς ὄφεις· ἀλλὰ βρέφος σήμερον μόλις ἀποτολμῶν τοὺς πρώτους αὐτοῦ βηματισμοὺς καθ’ ὃ τυγχάνον ἐν τῇ πρώτῃ ἀναπτύξει τῆς ἐνηλικιώσεώς του».
Ταῦτα ἔλεγες, ὦ Λενορμάν, βραχὺν χρόνον πρὶν ἀποθάνῃς τῷ 1859 καὶ ταφῇς ἐνταῦθα πλησίον τοῦ μεγάλου σου ἐν ἀρχαιομαθείᾳ συναδέλφου. Ἀλλὰ στρέψατε τώρα τοὺς ὀφθαλμούς, ὦ κεκοιμημέναι ψυχαὶ τῶν δύο μεγάλων φιλελλήνων, ὧν τὰ λείψανα ἐλαφρὰ καλύπτει ἡ γῆ τοῦ Κολωνοῦ, ἡ γαλουχήσασα τὸν Σοφοκλέα. Ἰδέτε πέραν ἐκεῖ ὑπὸ τῶν τελευταίων ἀκτίνων τοῦ δυομένου ἀττικοῦ ἡλίου περιλουομένην τὴν Ἀκρόπολιν, ἣν ἐμελετήσατε καὶ ὑπ’ αὐτὴν τὴν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, ἣν ἐλατρεύσατε. Τὸ βρέφος ἠνδρώθη. Αἱ Ἀθῆναι τελοῦσιν ὄχι πλέον τὰ Παναθήναια, ὡς πάλαι ποτέ, ὄχι τὰ Ὀλύμπια, ὄχι τὰ Πανελλήνια, ἀλλὰ τὰ Πανυφήλια. Πνοὴ ἀρχαίου πνεύματος ἀναζωογονεῖ τὴν ἀγαπητήν σας πόλιν. Ἡ Ἑλλὰς τῆς Ἑλλάδος ὁρμᾷ νὰ γείνῃ ἡ Ἑλλὰς τοῦ σύμπαντος. Εὐλογημένη ἡ γῆ ἐν ᾗ κοιμᾶσθε. Εὐλογημένη ἡ γῆ, ὑφ’ ἣν κοιμῶνται πάντες οἱ μεθ’ ὑμῶν ὀνειροπολήσαντες τὴν ἀνάστασιν τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Οἱαδήποτε καὶ ἂν ὑπῆξεν ἡ γῆ ἥτις σᾶς ἐγέννησεν, μίαν ἔχετε πάντες κοινὴν πατρίδα. Εἶσθε συμπολῖται τοῦ Σοφοκλέους καὶ τοῦ Πλάτωνος, ὧν αἱ σκιαὶ περιιπτάμεναι ἐδῶ που σᾶς εὐλογοῦσιν. Καὶ οἱ στέφανοι οὗτοι οὓς ἡ ἑλληνικὴ εὐγνωμοσύνη καταθέτει ἐπὶ τῆς σοροῦ ὑμῶν ἔστωσαν ἀμάραντοι καὶ ἀθάνατος ἔστω ἡ εὐχή, ἣν ἀναπέμπομεν οἱ ἐνταῦθα συνελθόντες, ἣν ἀναπέμπει ἀπὸ τοῦ γηθoσύνως ἑορτάζοντος τὰς ἀρχαϊκάς του πανηγύρεις Ἄστεος τῆς Παλλάδος ὁ πανηγυρίζων ἐλεύθερος καὶ ἀλύτρωτος Ἑλληνισμὸς καὶ μετ’ αὐτοῦ ὁ ὑπὸ τῆς ἑλληνικῆς ἰδέας συναφαρπασθεὶς νεώτερος πεπολιτισμένος κόσμος διὰ τῆς ἐνθουσιώδους βοῆς: Εὐλογημένη ἡ μνήμη σας.

Ακαδημία Πλάτωνος/ Ιστορία

Τρίτη 9 Αυγούστου 2011

Η στέψις των μνημείων του Μύλλερ και του Λένορμαν

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου