Κυριακή 31 Μαΐου 2009

Από τα μάρμαρα, στις πολυκατοικίες για τις αποθήκες

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι τμήμα της ερευνητικής εργασίας που εκπόνησε για την Ακαδημία Πλάτωνος ("Αστικοί Μετασχηματισμοί, η περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος, Αθήνα", 2009) η φοιτήτρια του τμήματος αρχιτεκτόνων -μηχανικών Λουϊζα Αναγνώστου, στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Όλη η έρευνα υπάρχει στο http://katagrafes2008.blogspot.com/


"Η αναζήτηση σε άρθρα για την ιστορία αυτού του τόπου σταματάει στο 1929, οπότε και απαλλοτριώθηκε το τμήμα που αποτελεί σήμερα το πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Για να μπορέσουμε να δούμε τι έχει συμβεί εκεί, έστω με μία χρονολογική σειρά, χρειάζεται μία σύντομη αναδρομή στα γεγονότα που έχουν επηρεάσει έναν τέτοιον τόπο, στα πλαίσια που αποτελεί κομμάτι μίας ελληνικής πραγματικότητας. Επισημάναμε προηγουμένως [στο κεφάλαιο 1.2.2., σελ.: 18] ότι στην περίοδο του μεσοπολέμου επικρατεί στην Ελλάδα γενικότερα –και περισσότερο στην Αθήνα, ένα αίσθημα ευφορίας και ανοικοδόμησης του τόπου. Ο Παναγιώτης Αριστόφρωνας δεν εμφανίστηκε τυχαία εκείνη την περίοδο στον αθηναϊκό χώρο. Δρούσε στα πλαίσια μιας γενιάς –της γενιάς του ’30- που αναζητούσε το όμορφο, μεγαλοπρεπές και ταυτόχρονα ρομαντικό ελληνικό και αττικό τοπίο έτσι δηλαδή όπως το περιέγραφαν οι ευρωπαίοι περιηγητές από τον 17ο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Εκείνο που προβάλλεται στο ιδεολογικό πεδίο και εκφράζεται κατεξοχήν από τον ιστορικό Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο, είναι η ενότητα και η συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού. Υπό αυτές τις συνθήκες άρχισαν οι πρώτες επεμβάσεις στο τοπίο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Οι έρευνες που διενεργούσε ο Αριστόφρωνας γινόντουσαν με δικά του χρήματα και όπου έβρισκε αρχαία, αγόραζε το οικόπεδο ώστε αργότερα να το κάνει δωρεά στο δημόσιο. Οι ανασκαφές του σταματάνε το 1939 οπότε και τις έρευνες συνεχίζει μετά τον Β’ παγκόσμιο και εμφύλιο πόλεμο, κατά τη δεκαετία του ’50, ο αρχαιολόγος Φοίβος Σταυρόπουλος. Η δεκαετία αυτή, όμως, χαρακτηρίζεται από την έντονη οικοδόμηση της Αθήνας [όπως προανέφερα στο κεφάλαιο 1.2.2., σελ.: 18], γεγονός που εμπόδισε τη συνέχεια των ανασκαφικών εργασιών. Από εκείνη την εποχή και έπειτα η περιοχή κατακλύζεται από πολυκατοικίες που σαν ένας ενιαίος ιστός διακόπτονται απότομα από τις βιομηχανίες και τις αποθήκες που δημιουργήθηκαν στα μέσα του 20ου αιώνα πέρα από το πάρκο με τον αρχαιολογικό χώρο. Με οδηγό τις αεροφωτογραφίες από την περιοχή [παράρτημα, σελ.: 110] μπορεί κανείς να αντιληφθεί τις προαναφερθέντες αλλαγές. Το έτος 1937 το μεγαλύτερο κομμάτι της Ακαδημίας Πλάτωνος αποτελούν ανοιχτές εκτάσεις [αγροτικές καλλιέργειες]. Το σημερινό πάρκο δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη και υπάρχουν οι πρώτες ρυμοτομικές χαράξεις με κατοικίες από την πλευρά που συνορεύει με το κέντρο της Αθήνας. Οι οδοί Κηφισσού και Αθηνών είναι ακόμη χωματόδρομοι, σε αντίθεση με τις Λένορμαν και Κωνσταντινουπόλεως και μόνο δύο βιομηχανίες λειτουργούν στην περιοχή. Το 1965 όλες οι λεωφόροι που συνορεύουν είναι διαμορφωμένες για τη χρήση μηχανοκίνητων, οι πολυκατοικίες έχουν εξαπλωθεί προς το πάρκο και τα χωράφια έχουν αντικατασταθεί από τις καινούριες βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις. Στην αεροφωτογραφία του 1978 αξίζει να παρατηρήσει κανείς τις κατοικίες που σήμερα δεν υπάρχουν στο έδαφος του πάρκου εξαιτίας των απαλλοτριώσεων του 1974 και τις διαπλατυσμένες πλέον λεωφόρους Αθηνών και Κηφισσού. Το 1998 οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις έχουν πολλαπλασιαστεί μειώνοντας αρκετά τους ανοιχτούς χώρους, ενώ το αρχαιολογικό πάρκο έχει συμπληρωθεί από τους απαλλοτριωμένους χώρους και πλησιάζει αρκετά τη σημερινή του μορφή."

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου